یلدا / آیینی مشترک در جامعه‌ای نابرابر

نشان نیوز/ زهراسلگی؛ یلدا یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های ایرانی ست شبی که قرن‌هاست بهانه‌ای برای کنار هم بودن گفتن و شنیدن وو زنده نگه‌داشتن امید در دل تاریکی بوده است. یلدا نه فقط یک شب خاص بلکه بخشی از سنت‌های جمعی ماست آیینی که مانند نوروز و دیگر مراسم فرهنگی، بر دورهمی، صمیمیت و پیوندهای خانوادگی و اجتماعی بنا شده است.

از منظر جامعه‌شناسی، آیین‌ها زمانی زنده می‌مانند که (کارکرد اجتماعی) خود را حفظ کنند. یلدا قرار نبوده سفره‌ای پرزرق‌وبرق باشد، قرار بوده بهانه‌ای برای کنار هم نشستن باشد اما در شرایط اقتصادی امروز این آیین هم از واقعیت جامعه جدا نمانده است.

بنابراین گرانی یلدا را حذف نکرده، بلکه آن را نابرابر کرده است. برای بخشی از جامعه سفره‌ها رنگین‌تر و پرنمایش‌تر شده و  یلدا به صحنه‌ای برای نمایش توان مالی تبدیل شده است. در مقابل کسانی که پیش‌تر هم فقیر بودند، امروز فقیرتر شده‌اند و یلدا برایشان به آیینی کم‌رنگ و گاه همراه با حس شرمندگی بدل شده است.

طبقه متوسط اما بیش از همه در تنگنا قرار دارد نه می‌خواهد این آیین را کنار بگذارد و نه توان رقابت با طبقات بالاتر را دارد.نتیجه یلدایی نمایشی است تلاشی برای شبیه بودن، حتی اگر به قیمت فشار اقتصادی و چشم‌وهم‌چشمی تمام شود.

به هر روی، اگر بپرسیم برای بقای یلدا چه چیزی مهم‌تر است پاسخ روشن است،،، معنا. یلدا اگر قرار است بماند باید مثل گذشته بر پایه دورهمی گفت‌وگو و حس تعلق باقی بماند، نه بر اساس قیمت میوه و تجمل سفره….

در شرایطی که شکاف اقتصادی عمیق‌تر شده، شاید بازتعریف ساده‌تر و انسانی‌تر یلدا، تنها راه حفظ آن باشد؛ یلدایی که همه بتوانند در آن سهمی داشته باشند چرا که آیین‌ها زمانی ماندگار می‌شوند که همگانیباشند نه نمایشی….

یلدا باید بماند،،، نه به هر قیمتی بلکه به قیمتی که انسان و کرامت انسانی در آن حفظ شود…