همگرایی و وفاق؛ شاه‌کلید توسعه لرستان
- شناسه خبر: 16217
- تاریخ و زمان ارسال: 4 فروردین 1403 ساعت 19:05
- نویسنده: نشان نیوز
نشان نیوز/ زهرا سلگی؛ در منظومه فکری توسعه‌گرایان، آنچه بیش از منابع طبیعی، سرمایه مالی یا حتی سیاست‌گذاری مؤثر به‌عنوان رکن اساسی تحول پایدار شناخته می‌شود، انسجام درونی و اراده جمعی است. برای لرستان، استانی با تاریخ، فرهنگ و منابع غنی اما گرفتار در دام توسعه‌نیافتگی مزمن، این اصل بیش از هر زمان دیگری موضوعیت دارد. سال‌ها تجربه آزمون‌وخطا، پروژه‌های ناتمام، وعده‌های بر زمین‌مانده و اتلاف منابع، ما را به یک واقعیت تلخ اما روشن رسانده است: بدون وفاق و همگرایی نیروهای مؤثر، توسعه ممکن نیست.
امروز در لرستان، بیش از آنکه مشکل کمبود پروژه یا نبود برنامه توسعه‌ای داشته باشیم، با پدیده‌ای پنهان اما تعیین‌کننده مواجهیم: پراکندگی نیروها، واگرایی نخبگان، رقابت‌های ناسالم و نبود گفتمان مشترک میان گروه‌های تصمیم‌ساز و اثرگذار. این وضعیت باعث شده حتی در بزنگاه‌هایی که امکان تزریق اعتبار یا اجرای طرح‌های کلیدی وجود دارد، فرصت‌ها یا نادیده گرفته شوند، یا در فضای بی‌اعتمادی و تفرقه به هدر بروند.
لرستان نیازمند یک تحول مفهومی در نوع نگاه به توسعه است. برای ساختن آینده، باید گذشته را با دقت واکاوی کنیم. چرا بسیاری از طرح‌ها در نیمه راه متوقف شدند؟ چرا میان مطالبات مردمی و تصمیم‌های اداری شکاف وجود دارد؟ و مهم‌تر از همه: چرا صدای توسعه لرستان هنوز به شکل واحد و قدرتمند در سطح ملی شنیده نمی‌شود؟ پاسخ همه‌ی این پرسش‌ها در نبود وفاق نهفته است.
توسعه فقط ساخت‌وساز نیست؛ بازسازی رابطه‌هاست
برای سال‌ها، توسعه در لرستان با شاخص‌هایی مانند پروژه‌های عمرانی، افتتاح کارخانه یا کلنگ‌زنی طرح‌های مختلف سنجیده شده است. اما این مدل، بدون مشارکت مردم و بدون پیوند خوردن با بدنه‌ی اجتماعی، دستاورد پایداری نخواهد داشت. توسعه واقعی، فرآیندی است که در آن مردم نه صرفاً مخاطب، بلکه شریک تصمیم‌سازی و اجرا باشند. این مهم بدون وفاق میان مسئولان، دانشگاه‌ها، تشکل‌های محلی و نهادهای اجتماعی امکان‌پذیر نیست.
همگرایی به معنای یک‌دست‌سازی نیست، بلکه هنر شنیدن و پذیرفتن تفاوت‌ها در مسیر یک هدف مشترک است. لرستان باید بتواند در عین تنوع دیدگاه‌ها، به یک تصویر جمعی از آینده دست یابد؛ تصویری که در آن اشتغال، مهاجرت، محیط زیست، منابع آب، و توسعه زیرساخت‌ها به عنوان مسائلی میان‌بخشی و نه منفک از هم دیده شوند.
اعتماد اجتماعی؛ خاک حاصلخیز توسعه
اگر قرار باشد بذر توسعه در لرستان به ثمر بنشیند، پیش از منابع مالی و برنامه‌های اجرایی، نیازمند خاکی حاصلخیز به نام اعتماد اجتماعی است. اعتمادی که سال‌هاست به‌واسطه تصمیمات غیرشفاف، وعده‌های عمل‌نشده و پروژه‌های بی‌سرانجام، در میان مردم ترک برداشته است.
در چنین فضایی، جوامع محلی و نهادهای مردمی می‌توانند نقشی حیاتی ایفا کنند؛ چرا که آن‌ها نه‌تنها نزدیک‌ترین گروه‌ها به مسائل روزمره مردم‌اند، بلکه ظرفیت بازسازی رابطه دولت و مردم را نیز دارند. دهیاران، شوراهای محلی، معتمدان، انجمن‌های مردمی و فعالان اجتماعی، اگر به‌درستی شنیده و تقویت شوند، می‌توانند حلقه واسطی باشند برای گفت‌وگوی صادقانه، مطالبه‌گری واقع‌بینانه و بازسازی سرمایه اجتماعی از پایین به بالا.
بازگرداندن امید، نخستین گام توسعه است. و این امید از دل روابط گرم، شفاف و انسانی در سطح محلی شکل می‌گیرد، نه از برنامه‌های کلانِ بی‌ریشه در واقعیت اجتماعی.
دانشگاه‌های خاموش، توسعه‌ی ناقص
دانشگاه‌های لرستان ؛ با همه ظرفیت علمی و انسانی ،هنوز به جایگاه واقعی خود در تصمیم‌سازی نرسیده‌اند. یکی از نشانه‌های عدم وفاق، همین گسست میان سیاست‌گذاران و بدنه‌ی دانشی استان است. وقتی نگاه به دانشگاه ابزاری و موسمی باشد، و نگاه دانشگاه به جامعه از بالا و نظری، طبیعی است که هر دو مسیرشان جدا شود.
لازم است فضایی برای گفت‌وگوی مستمر، شفاف و مؤثر میان دانشگاهیان، مدیران و فعالان اجتماعی شکل بگیرد تا راه‌حل‌های بومی، علمی و مبتنی بر واقعیت‌های استان، جایگزین نسخه‌های کپی‌شده و بی‌نتیجه شود.
وفاق؛ پیش‌شرط توسعه پایدار
شاید بزرگ‌ترین پروژه توسعه‌ای لرستان، نه یک سد یا کارخانه، بلکه پروژه‌ی وفاق و همگرایی باشد؛ پروژه‌ای که در آن احزاب، دانشگاه‌ها، تشکل‌های مردمی، روحانیون، معتمدین و همه دلسوزان این سرزمین، گرد یک میز بنشینند و برای یک بار هم که شده، منافع کلان مردم را بر علایق فردی و جناحی مقدم بدانند.
توسعه لرستان به نسخه‌ای بومی،مشارکتی، درون‌زا و چندلایه نیاز دارد. این نسخه زمانی نوشته می‌شود که زمینه برای گفت‌وگو فراهم شود، قضاوت‌های پیش‌داورانه کنار گذاشته شوند، و صدای همه‌ی گروه‌ها شنیده شود.
لرستان دیگر توان آزمون‌وخطاهای تکراری را ندارد. هر سالِ از دست‌رفته، به معنای جوانی مهاجرت‌کرده، مزرعه‌ای خشک‌شده، کارخانه‌ای تعطیل‌شده و اعتمادی سست‌شده است. اگر امروز وفاق نداشته باشیم، فردا هیچ سرمایه‌ای پاسخ‌گو نخواهد بود. همگرایی، نه یک شعار تزئینی، بلکه ضرورت حیاتی لرستان برای زنده‌ماندن، دیده‌شدن و پیش‌رفتن است.
